Bu hafta E-pazarlama dersimizin konuğu yemeksepeti.com’un kurucularından
Melih Ödemiş’ti.Melih Bey,95-96
yıllarında Boğaziçi’nde Bilgisayar Mühendisliği okuduktan ve 1 yıllık Citibank’ta ki kurumsal iş
hayatından(MBA’ini de 2002’de bitirmiş) sonra yemeksepeti.com’u 2000 yılının
sonlarına doğru, Nevzat Aydın ve Cem Nufusi ile 3 ortak olarak kurmuşlardır.İlk kurulduğunda 3 ortak ve 2 çalışanla beraber 5 kişiymişler.Melih
Bey iyi bir ekip kurmanın zor olduğunu fakat iyi bir girişim için de iyi bir
ekip,iyi bir iş planı ve yeterli donanıma sahip olunması gerektiğini
belirtti.Profesyonel dünyadan insanları çekip girişimci ekibe sokmak,bu
insanları ikna edebilmek oldukça zor bir süreçtir.Tüm girişimcilerin
hikayelerine bakıldığında net bir hikayeleri olduğu kendi hikayesine
bakıldığında da ailesinde herkesin kendi işini yaptığını görüyoruz.Eskiden 1-2
yıllık kurumsal hayattan sonra ya da direk girişimci olunurken şu an kurumsalda
5-10 sene çalışmış insanların girişimci olmaya başladığını bununda network
kazanmış olmak gibi bir avantajı olduğunu söylüyor Melih Bey.
İnternetin gelişimi ve ekonomiye baktığımızda,
2000’lerde iyi giden ekonomi 2000 sonu kriziyle internet yatırımlarını 2-3 sene
durdurmuştur.2003-2004’te TTNet bizi genişbantlı internetle ADSL tanıştırınca
2000’lerde yatırımlarını yapan internet girişimcilerinin önlemez yükselişi
başlıyor.
yemeksepeti.com iş modeline baktığımız da
e-commerce gibi algılansa da aslında yemeksepet.com bir market place’tir.B2B ve
B2C yi bir araya getirerek B2B2C modelini kullanmaktadırlar.İlk günden beri
aynı iş modeli kullanılmaktadır(oran verilirse %90 aynı iş modeli). Arz ve talebi
şeffaf bir ortamda sergilemektedirler.2001’de 5kişi çalışıyordu ve günde 30-40
sipariş alınmaktaydı.2004’te siparişler günde 1000,2005’te günde 1500
olmuştu.Bu artışın nedeninin sorguladığımızda 2004’e kadar evlerde internetin
olmadığı yani yeterli insana ulaşılamadığı görülmektedir.2004’e kadar pazar büyüklüğü
çok düşüktü ,az para kazanılıyordu fakat bu durumun dayanağı rekabetin
olmamasıydı.2006-2007’de ADSL ile tanışıldı ve 2007’de siparişler günde 10000lere
vardı.%20lik payla yabancı ortak alındı.2010 yılında yemeksepeti.com 12 ilde
hizmet veren günde 25000 sipariş alan 100 kişinin çalıştığı bir yerdi.Şimdi ise
günde 50000 sipariş alıyorlar,100000den fazla kişinin karnını doyuruyorlar ve
siteye kayıtlı yaklaşık 6000 restaurant bulunuyor.
2007 yılında Alman ortak almalarının sebebi uluslararası
büyümede bu ortakların tecrübeli olmasıydı fakat ortaklardan bu konuda destek
alınamadı.2000’lerde dünyada yemeksepeti.com gibi bir site yoktu.2009’da
Amerika va Avrupa’da benzer siteler ortaya çıktı. Yüksek volume olduğu kar
marjının az olduğu bu pazarlarda pazar lideri kazanır;3. ve 4. ye pazarda yer
yoktur.yemeksepeti.com zaten var olan bu pazarlara girmek yerine gelişen
pazarlara doğru yöneldi.2008’de ki ekonomik kriz yurtdışına açılma planlarını 6
ay erteletti.Önce Rusya’ya sonrada Dubai’ye açıldılar.Rusya riskli bir
pazardı.Satın alma davranışları çok farklı fakat büyük risk büyük getiri
getirdi.Moskova,Petersburg’da hizmet vermeye başladılar;özellikle Moskova’da ki
trafik sorunu hizmetin tutmasına büyük katkı sağlamıştır.Dubai ise nüfusu küçük
olmasına rağmen pazarın tamamına hitap ettiğinden pilot olarak seçilmiştir.
yemeksepeti.com’un 10 yılını bir bebeğin büyümesine benzeten
Melih Bey,ilk üç yılı bebeğin emeklemesi-yürümesi ve konuşmasına
benzetmiştir.Bu dönemi iyi bir ekip(aile);iyi bir servis(beslenme);sabır(her
şey zamanla);sürekli gözlem,değişim,öğrenme ve uygulama;ortamı tanıma(dokun,düş,kalk,hata
yap,öğren) olarak nitelendiriyor.İşe başlamak için gerekli olan yatırımın da
aile,arkadaş ve yakın çevre tarafından sağlandığı gözlemlenmektedir.4-6. yıllara
baktığımızda(taktik,değişim,yardımlaşma) çocuğun kreş dönemine gelmiş
bulunuyoruz.Bu dönemde gene sabır gerekiyor,kan değişimi önemli ve liderlik
devreye giriyor.İnsanları etkilemek,kendine inandırmak bunun doğrultusunda
takımını kurup işlerini devredip yönetmek.7-10.
Yıllara geldiğimizde(strateji,yönetim,hedefler,sağlıklı büyümek)doğru
stratejilerin kurulması gerektiği çünkü hataların bedelinin gittikçe büyüdüğünü
görüyoruz.Stakeholderlarını(müşteri,patron,çalışan…. Ekosistemindeki herkes)doğru
yönetebilmelisin. Para,insan,ortak,kriz,hukuk her şeyin yönetimini düzgün
yapmalısın.
yemeksepeti.com’da restaurantlardan üyelik ücreti
alınmıyor,ilk başta depozito ve siparişlerden %2-10 arası markaya göre değişen
bir komisyon alınıyor.2001 Ocak’ta işe 26 restaurantla başlamışlar ve o dönemde
çoğu restaurantta internet yoktu.Komisyonlar resaturantlardan ay sonunda
alınıyordu.Dönüm noktası büyük zincirlerin yemeksepeti.com’a girmesiyle
oluyor.Dominos,Kentucky,PizzaHut,2005’te McDonalds ve en son 2007’de Burgerking yemeksepeti.com’a girmiştir.
Şu an sistemde 6000 restaurant bulunmaktadır
fakat 10 senede 6-10 bin restaurant sistemden çıkarılmıştır. Tahsilat sorunu
olduğunda önce restaurantın sipariş alması kapatılıyor,restaurantların kendi
menüleriyle yemeksepetindeki menü fiyatlarının aynı olması gerekmektedir.Aynı
olmaması durumunda ,restaurantın puanlarının çok düşük olması(5’in altında)
verilen uyarılara rağmen bir değişikliklik olmaması gibi durumlarda restaurantlar
sistemden çıkarılmaktadır.Sisteme alınacak restaurantlara gidip yerinde
bakılmaktadır.
Canlı Yardıma gelirsek,Çağrı Merkezi 7*24 olarak
toplamda 80 kişi ile çalışmaktadır.Önceleri telefonla alınan çağrılar şimdi
Canlı Yardım ile online yazışma ile sağlanmakta,operatörler böylelikle aynı
anda 6 kişiyle yazışabilmektedirler.Söz konusu yemek olunca kullanıcı oldukça
sabırsız olabiliyor,siparişlerin %10 oranında yardım hattına başvuruluyor.Şu
anda da joker uygulaması ile önerilen restauranttan belirlenen süre içinde
yapılacak siparişlerde indirimlerle o restaurant için sadık yeni müşteriler
yaratılmaya çalışılmaktadır.Şu an %3 oranında bu uygulamaya dönüş olmaktadır.
yemeksepeti.com’un amacı müşteri memnuniyetini sağlamaktır.
Call center maliyetleri karı düşürmesine rağmen müşteri sadakatını arttırdığından
çok önem verilmektedir. Şahsen ben 5 yıllık üniversite hayatımda sadık bir
yemeksepeti .com kullanıcısı oldum.Canlı yardım hatları da bizim en zor
anlarımızda yardımımıza koşmuşturJBu yazıyı yazdıktan sonrada artık yemeksepet.com
dan bir tatlı basılırJ
P.S: sipariş vermek arkadaşlarımız arasında ne
yemek bassak?olarak geçmektedirJ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder